સુર્ય નમસ્કાર | સુર્ય નમસ્કારની રીત | surya namskar | surya namskar step 1 to 12

સુર્ય નમસ્કાર | સુર્ય નમસ્કારની રીત | surya namskar | surya namskar step 1 to 12

સુર્ય નમસ્કાર:

સુર્ય નમસ્કાર એટલે સૂર્યદેવ પાસેથી શક્તિ મેળવવા અને એમની વંદના કરવા માટે કરવામાં આવતી કસરત.

सूर्य आत्मा जगतस्यस्थुषश्र्व| સૂર્ય સર્વ જગતના સર્વ પદાર્થોનો આત્મા છે.

સુર્ય નમસ્કાર એ સુર્ય પ્રત્યે આપણી કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવાની રીત છે. સુર્ય નમસ્કાર એ ૧૨ આસનોનો સમુહ છે, જે બધાં જ આસનો ક્રમિક છે. સુર્ય નમસ્કારના દરેક આસનોને સ્ટેપ પણ કહી શકાય.સૂર્યનમસ્કાર દ્વારા માનવ પ્રકૃતિના નહિ, પરંતુ વ્યક્તિના સર્વાંગી વિકાસની સાથે શરીરની આંતરિક ઉર્જાના સ્ત્રોતને ઉજાગર કરવાનો છે.

સુર્ય એ ઉર્જાનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે.પૃથ્વી પરની તમામ ઉર્જાનો મુખ્ય આધાર છે. સુર્ય વગર જીવન શક્ય નથી. દરેક પ્રાણીની ઉર્જાનો આધાર પણ સુર્ય જ છે. સુર્ય નમસ્કાર એ આપણા પ્રાચીન ઋુષીઓની દેન છે. સુર્ય નમસ્કાર એ માત્ર સુર્યને પ્રણામ જ નથી, પરંતુ એક વોર્મઅપ પણ છે. સુર્ય નમસ્કાર એ એક હળવી કસરત પણ છે. સુર્ય નમસ્કાર એ ૧૨ આસનોનો ક્રમિક સમુહ છે, જે શરીરને ઉર્જાવાન બનાવે છે. 

સુર્યને કારણે જ પૃથ્વી પર સજીવ સૃષ્ટિ ટકી છે.પ્રાચીન સમયથી આપણે સુર્યની દેવ તરીકે પુજા કરીએ છીએ. સવાર સવારમાં સુર્યની પુજા કરવાનો રિવાજ પ્રાચીન સમયથી ચાલ્યો આવ્યો છે. સુર્યને લાંબું આયુષ્ય આપનાર દેવ તરીકે પૂજવામાં આવે છે. સુર્ય નમસ્કાર એ પુજા સાથે શરીરને નિરોગી રાખવાનો એક ખુબ જ સરસ માર્ગ છે. 

સુર્ય નમસ્કાર કરવાની રીત(સ્ટેપ) :

સુર્ય નમસ્કાર કરવાની એક ચોક્કસ રીત છે, જે તેના ક્રમિક સ્ટેપ પ્રમાણે જ કરવામાં આવે છે. સુર્ય નમસ્કારની રીત નીચે પ્રમાણે છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૧ (પ્રણામાસન) 



બોલવાનો મંત્ર: 

ॐ મિત્રાય નમઃ।

સ્થિતિ:

બન્ને પગ જમીન પર સીધા રાખી નમસ્કાર મુદ્રામાં હાથ જોડીને ઉભા રહેવાનું હોય છે.મુખ સુર્ય તરફ રહે તે રીતે ઉભા રહેવાનું હોય છે.આ સ્થિતિને પ્રણામાસન પણ કહે છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૨ (હસ્ત ઉત્તાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ રવયે નમઃ ।

સ્થિતિ:

બન્ને પગ જમીન પર સ્થિર રાખીને બન્ને હાથ ઉપર કરી ધીમે ધીમે પાછળની તરફ નમવું પરંતુ પગ જમીન સાથે જોડાયેલા રહેવા જોઈએ. આ સ્થિતિને હસ્તઉત્તાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

કરોડરજ્જૂ માં મજબૂતી આવે છે અને પેટ તથા ખભા ના સ્નાયુ મજબૂત બને છે.

સ્ટેપ નંબર: ૩ (પાદહસ્તાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ સૂર્યાય નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપમાં બન્ને હાથ અને બન્ને પગ જમીન પર હોય છે. ઉપરની તસ્વીર પ્રમાણે પગ વળેલા ના રાખતા, સિધ્ધા ટટ્ટાર રાખવાના હોય છે. માથુ જમીન તરફ રાખવું. આ સ્થિતિને પાદહસ્તાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

પાચન શક્તિ પણ વધે છે. પેટ, કમર, અને પગ ની પાછળ ની સ્નાયુ મજબૂત બને છે.કરોડ રજ્જુ માં લચીલપણું આવે છે.

સ્ટેપ નંબર: ૪ (અશ્વ સંચાલાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ ભાનવે નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપમાં તસવીર પ્રમાણે એક પગ આગળ બન્ને હાથની વચ્ચે તથા બીજો પગ પાછળ તરફ રાખવાનો હોય છે.તથા આગળના બન્ને હાથ જમીન પર સીધા રાખવાના હોય છે તથા મુખ સુર્ય તરફ ઉંચું રાખવાનું હોય છે. આ સ્થિતિને અશ્વ સંચાલાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

ગર્દન સંબંધિત સમસ્યાથી છૂટકારો અપાવે છે.પાચન તથા કબ્જ સંબંધિત સમસ્યા દૂર થાય છે.છાતી નો ભાગ મજબૂત બને છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૫ (ચતુરંગ દંડાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ ખગાય નમઃ ।

સ્થિતિ: 

આ સ્ટેપમાં બન્ને પગ તથા બન્ને હાથની હથેળી જમીન પર સમતલ રીતે રહે તે પ્રમાણે તસવીરોમાં છે, તે પ્રમાણે રાખવાની હોય છે. કમરનો ભાગ જમીનથી ઉંચે શરીરનો આકાર ત્રિકોણ થાય તે રીતે રાખવાનો હોય છે. આ સ્થિતિને ચતુરંગ દંડાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

શરીર ના પાછળ ના ભાગ ના સાયુ મજબૂત બને છે. હાથ તથા પગના સ્નાયુ મજબૂત બને છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૬ (અષ્ટાંગ નમસ્કાર) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ પૂષ્ણે નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્થિતિમાં તસવીર પ્રમાણે બન્ને પગની આંગળીઓ, ગોંઠણ, છાતીતીનો ભાગ જમીનને અડકેલો હોય છે તથા હાથની આંગળીઓ આગળની તરફ રહે તે રીતે જમીન પર રાખવાની હોય છે.તથા કમરનો ભાગ જમીનની ઉપર રાખવાનો હોય છે.તથા દાઢીનો ભાગ તસવીર પ્રમાણે રાખવાનો હોય છે. સુર્ય નમસ્કારની આ સ્થિતિને અષ્ટાંગ નમસ્કાર પણ કહે છે. 

લાભ:

હાથ તથા ખભાના સ્નાયુ મજબૂત બને છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૭ (ભુજંગાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ હિરણ્યગર્ભાય નમઃ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપમાં ભુજંગાસનની સ્થિતિ હોય છે.પગની આંગળીઓથી લઈને કમર સુધીનો ભાગ જમીનને અડેલો રહે છે. કમરથી આગળના માથા સુધીનો ભાગ તસવીર પ્રમાણે જમીનથી ઉચે રાખવાનો હોય છે. તથા જમીન તરફ હથેળી રહે તે રીતે તસવીર પ્રમાણે રાખવાના હોય છે. આ સ્થિતિને ભુજંગાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

હાથ, ખભા તથા ગરદનના સ્નાયુ મજબૂત થાય છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૮ (અધોમુક્ત) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ મરીચયે નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપ પાંચ નંબરના સ્ટેપ પ્રમાણે જ છે.આ સ્થિતિને અધોમુક્ત પણ કહે છે. 

લાભ:

હાથ, પગ તથા ખભાના સ્નાયુ મજબૂત બને છે. મગજનો રક્તનો પ્રવાહ સુધરે છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૯ (અશ્વ સંચાલાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ આદિત્યાય નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપ ચાર નંબરના સ્ટેપ પ્રમાણે જ છે.આ સ્થિતિને અશ્વ સંચાલાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

ગર્દન સંબંધિત સમસ્યાથી છૂટકારો અપાવે છે.પાચન તથા કબ્જ સંબંધિત સમસ્યા દૂર થાય છે.છાતી નો ભાગ મજબૂત બને છે. 

સ્ટેપ નંબર: ૧૦ (પાદહસ્તાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

 ॐ સાવિત્રે નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપ ત્રણ નંબરના સ્ટેપ પ્રમાણે જ છે. આ સ્થિતિને પાદહસ્તાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

પાચન શક્તિ પણ વધે છે. પેટ, કમર, અને પગ ની પાછળ ની સ્નાયુ મજબૂત બને છે.કરોડ રજ્જુ માં લચીલપણું આવે છે.

સ્ટેપ નંબર: ૧૧ (હસ્તઉત્તાનાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ અર્કાય નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપ બે નંબરના સ્ટેપ પ્રમાણે જ છે. આ સ્થિતિને હસ્તઉત્તાનાસન પણ કહે છે. 

લાભ:

કરોડરજ્જૂ માં મજબૂતી આવે છે અને પેટ તથા ખભા ના સ્નાયુ મજબૂત બને છે.

સ્ટેપ નંબર: ૧૨ ( પ્રણામાસન) 



બોલવાનો મંત્ર:

ॐ ભાસ્કરાય નમઃ ।

સ્થિતિ:

આ સ્ટેપ પ્રથમ નંબરના સ્ટેપ પ્રમાણે જ છે. આ સ્થિતિને પ્રણામાસન પણ કહે છે. 

FAQs:

(1) સુર્ય નમસ્કાર કોને કહે છે?

જવાબ:સુર્ય નમસ્કાર એટલે સૂર્યદેવ પાસેથી શક્તિ મેળવવા અને એમની વંદના કરવા માટે કરવામાં આવતી કસરત.

(૨) પૃથ્વી પર ઉર્જાનો મુખ્ય સ્ત્રોત ક્યો છે?

જવાબ: સુર્ય

(3) સુર્ય નમસ્કાર કેટલા આસનનો સમુહ છે?

જવાબ: ૧૨( બાર આસનનો)

Post a Comment

0 Comments